OKUL OLGUNLUĞU NEDİR?

Çocuğun okula hazır oluşu ilerideki başarısını etkileyecektir. Çocuk okula başladığı zaman aileden ayrışma, hiç bilmediği bir ortam, tanımadığı insanlar ve çocuklar için en zor olanı uyması gereken kurallar olacaktır. Bu durum bir uyum süreci gerektirir. Okul olgunluğuna erişmemiş çocuk için adaptasyon süreci tam bir kabusa dönecektir. Bu sebeple çocuğun sadece yaşını doldurmuş olması veya okuma yazma biliyor olması okula hazır olduğunu göstermez. Okul olgunluğunda çocuğun zihinsel ve fiziksel gelişimi yanı sıra duygusal ve sosyal açıdan da belirli bir düzeye gelmesi gerekir. Yani okuldan da istenilenleri yerine getirebilecek düzeyde olup olmadığına bakmalıyız. Okul olgunluğuna erişmiş bir çocuk ondan beklenilenleri rahatlıkla yerine getirebildiği için okula karşı olumlu tutum ve duygular geliştirecektir. Okul olgunluğuna erişememiş çocuk, okula başladığında çok zorlanacak, beklentileri yerine getiremeyen çocukta okula ve kendisine yönelik olumsuz duygular oluşmaya başlayacak ve öğrenme motivasyonu kırılmış olacak.

ÇOCUKLARIMIZIN OKUL OLGUNLUĞUNA ULAŞMALARINI DESTEKLEMEK İÇİN;

•  Bol bol resimli hikâye kitapları okuyabiliriz.
•  İfade edici dili geliştirebilmek için, çocuğun iletişime geçebileceği kendi duygu ve düşüncelerini ifade edebileceği uygun ortamlar hazırlayabiliriz.
•  Çeşitli konularda sohbetler edip, kelime hazinesinin ve dil becerisinin gelişmesini sağlayabiliriz.
•  Hikâye oluşturma ve hikâye tamamlama oyunları oynayabiliriz.
• Yaşıtları ile sosyalleşebileceği ortamlarda bulunmasını sağlayabiliriz.
• Sınırlı boyamalar yapabilir, bir konu bütününde resim yapmaya teşvik edebiliriz. Bu sayede düşüncelerini resimlere aktarmasına fayda sağlamış oluruz.
• Nesneler arasında farklılıkları veya benzerlikleri bulma gibi oyunlar ile dikkatini güçlendirebiliriz.
• Kişisel ihtiyaçlarını karşılayabilme becerisini arttırmak için çocuğa alan tanıyıp sorumluluklar verilmeli.
• Okula başlamadan önce sohbetlerimizde çocuğa okulda neler yapılıyor nasıl bir ortama gireceğine yönelik sohbetler edebiliriz. Eğer mümkünse öncesinde okulu ziyaret edebiliriz.
• Okul alışverişini keyifli hale getirmek de çocuğun okula olan heyecanını arttırmaya yarayabilir.
• Çocuğun kişiliğine, gelişim ve yeterlilik düzeylerine uygun seçimi yapmak çocuğun ilk ciddi eğitim yaşamına olumlu bir başlangıç yapmasına aynı zamanda sahip olduğu kapasiteyi maksimum düzeyde kullanabilmesi açısından oldukça önemlidir.
• İlkokula başlamadan önce çocuğun işitme ve göz muayenesini mümkünse yaptırmalıyız.
• Çocuğunuz anasınıfına gidiyorsa anaokulu ve ilkokul ile olumsuz cümleler ile karşılaştırma yapmaktan kaçınmalıyız. Örneğin; anasınıfında oyuncakların var artık büyüdün oyuncakların olmayacak demek yerine, anaokulunda oyuncakların vardı ama şimdi suluğun olacak, beslenme çantan olacak kendin beslenme saatinde yiyeceklerini hazırlayıp yiyeceksin. Çantan içinde kitapların olacak bütün arkadaşların gibi sende önlük giyeceksin vs.
• Çocukları diğer çocuklar ile kıyaslamamalıyız.
• Çocuğun sorduğu sorulara onun anlayabileceği ölçüde doğru cevaplar vermeliyiz.
• En önemli konulardan birisi anne babaların okul ile ilgili kaygıları ebeveynler kaygılarını çocukların yanında konuşmamalı ve çocuğa kaygılarını yansıtmamaya özen göstermelidir. Bu durum çocukların ilköğretimden korkmalarına ve zor olan bir süreci daha da zorlaştırmalarına neden olacaktır.

ÇOCUKLARIN OKUL OLGUNLUĞUNA ERİŞTİĞİNİ ANLAMAK İÇİN GÖZLEMLEMEMİZ GEREKEN 5 MADDE;

1. DİL GELİŞİMİ; Çocuğum yeterli kelime hazinesine sahip mi? Zıt kavramları biliyor, bir olayı kendini ifade edecek şekilde ve akıcı bir dil ile anlatabiliyor mu? Çocuğum anlattıklarımı ne kadar anlıyor veya ona söylediğim yönergeleri anlayabiliyor mu? Dil gelişimi okuma yazmaya hazırlık için en önemli beceridir.
2. ZİHİNSEL GELİŞİM; Çocuğum sayıları sayabiliyor veya harfleri tanıyor okula hazır demek bizim için yeterli değildir. Çocuğun matematik, okuma-yazma becerileri yerine getirebilmesi için duyu organlarını yeteri düzeyde kullanabiliyor olması gerekir. Hem işitsel hem de görsel ayırt edebilme yeteneğinin gelişmiş olması gerekir. Algıladıklarını hafıza da tutabilme, mantıklı düşünebilme, neden-sonuç ilişkisi kurabilme ve yeterli kavram bilgisine sahip olduğundan emin olmalıyız.
3. SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM; İlkokula başlayacak olan çocuğun anne baba ile güvenli bağ kurmuş olması gerekir ki güvenli ayrılığı başarılı bir şekilde yerine getirebilsin. Çocuğun arkadaşları ile sosyal ilişkilerini yerine getiriyor olabilmesi ve özgüveni yerinde olmalıdır. Sorumluluk alabilmeli, kendi başına hareket edebilmeli, kendisini ifade edebilmeli ve sosyal problemlere çözüm bulma yeteneği gelişmiş olmalıdır.
4. MOTOR GELİŞİMİ; Çocuğun kalemi tutup yazabilecek ince kas gelişimine sahip olması gerekir. Aynı zamanda bedensel koordinasyonu sağlayabiliyor ve bedenini rahatlıkla kullanabiliyor olmalıdır. Çocuğa gösterdiğiniz hareketleri yapabilmelidir.
5. DİKKAT VE EL-GÖZ KOORDİNASYONU; Çocuğunuz resimli kitapları dikkatle inceleyebiliyor mu, verilen resimleri çizgileri taşırmadan boyama yapabiliyorsa makası dikkatli bir şekilde kullanabiliyorsa çizgileri tamamlamada başarılı ve bir etkinlik veya oyuna yoğunlaşabiliyorsa dikkat ve el-göz koordinasyonu gelişmiş diyebiliriz.